4 oktober 2009

4 oktober 2009

Een wondertje van de herfst

Het zijn vaak kleine wondertjes, die je zo ziet. Afgelopen week nam ik een turborotonde driekwart en viel mijn blik op de paarse bloempjes die, bladloos, daar in het midden mooi stonden te zijn. In no time verschijnen er talrijke krokusachtige bloemen die een heel veld kunnen kleuren, zo tegen het einde van de zomer, of eigenlijk al een beetje in de herfst. Vaak al vechtend tegen regen en wind. Nadat ze zijn uitgebloeid verdwijnen ze weer net zo snel als ze gekomen zijn. Ik heb het natuurlijk over de herfsttijloos of, zoals hij op zijn zondags heet, de Colchicum autumnale. 

 

Mijn eerste kennismaking met dit plantje ligt heel ver terug. Met de wekelijkse boodschappen, die ook toen al thuis gebracht werden, kwam een herfsttijloosknol mee. Verpakt in een kartonnen doosje waarop precies stond hoe je het moest verzorgen. Dat was heel eenvoudig; de knol wordt op een schaaltje op een lichte plaats gelegd. Niet in de zon. En dat is alles. Potgrond is niet nodig en water ook niet. Hij wordt ook wel verkocht als droogbloeier en doet zijn naam zonder meer eer aan. Nadat hij uitgebloeid is kan hij de tuin in. Hij geeft de voorkeur aan vochtige, lichte grond. Als je er meer hebt gekocht, plantafstand 15cm. Hij kan in gazons of onder heesters worden geplant en is heel geschikt voor verwildering. In het voorjaar verschijnen de grote glanzend groene bladeren pas en doet de plant weer nieuwe krachten op. Na enkele maanden trekt de colchicum zich weer helemaal terug onder de grond om ons in het najaar weer, helemaal onverwacht, te verassen.

 

De herfsttijloos is afkomstig uit het gebied Kolchis, aan de oostkust van de Zwarte Zee. De plant is door de Grieken ontdekt en zij noemden hem Kolchicon. Alles van de herfsttijloos is extreem giftig! In het gebied Kolchis woonde lang geleden Medea, een gifmengster, die zich waarschijnlijk ook vaker van het gif dat in deze plant voorkomt heeft bediend. Colchicine, een stof die wordt gewonnen uit de knol, wordt ook in de landbouw gebruikt bij de veredeling van gewassen.

 

Toen ik een maand geleden over de bloemenmarkt op het Janskerkhof in Utrecht liep was er naast de gewone bloemen en planten ook al een enorm aanbod aan bloembollen. Het zijn niet alleen maar gele narcissen, rode tulpen, krokussen, sneeuwklokjes en hyacinten; de ‘traditionele’ bollen. Nee, jaarlijks komen er weer allerhande variëteiten bij. Vooral de biologische bolletjes, bolletjes die gemakkelijk verwilderen en waar je dus geen omkijken naar hebt en waarvan je het aantal jaarlijks ziet groeien, trekken mijn aandacht. En in een kistje trof ik hem, helemaal onverwacht weer aan, de herfsttijloos. Tientallen knollen, sommige al een beetje in bloei en andere nog in diepe rust. Mijn gedachten gingen weer even heel wat jaartjes terug toen ik zo’n zelfde bruine knol op de vensterbank legde en nog geen idee had wat daaruit moest komen. Dit wilde ik zeker nog wel eens proberen en vijf minuten later zat een nog ‘slapende’ knol in een bruin papieren zakje. Op weg naar het zuiden.

 

Hij heeft er enkele weken over gedaan maar staat inmiddels in volle bloei. Echt een wondertje van de herfst.

 

     

 

Van dag tot dag zie je hem veranderen tot het  een heel boeketje is. Een boeketje van uiteindelijk zestien frisse bloempjes.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE