6 februari 2011
Groei ter ere van de overwinning.
Twee imposante bomen. Het stond al jaren op het programma om ze eens in werkelijkheid te gaan zien en omdat we toch in onze hoofdstad waren…..
 Rie Mastenbroek, Willy den Ouden, Jopie Selbach, Nida Senff, zeggen die namen jullie nog iets? Of Arie van Vliet en Daan Kagchelland? Mij waren ze in ieder geval onbekend. Het waren grote namen. Het is al lang geleden, maar zij wonnen goud voor ons land.
Hoewel Hitler er aanvankelijk niets voor voelde om de Olympische spelen in zijn hoofdstad te houden, wist de voorzitter van het Olympisch comité, Avery Brundage, hem ervan te overtuigen dat deze spelen heel goed zouden zijn om zijn populariteit buiten Duitsland wat op te krikken. Een heuse publiciteitsstunt. Hitler ging overstag en in 1936 deden ook 128 Nederlandse sportmensen mee aan de 11de Olympische spelen in Berlijn. De Olympische groet, het strekken van de rechterarm, kreeg tijdens de opkomst van het nationaalsocialisme een heel andere betekenis. De VS en Groot-Brittannië weigerden daarom deze Olympische groet, vanaf dat moment de ‘Hitlergroet’, te geven. Alles was doorspekt met nazipropaganda. Op de vlaggen wonnen de kruisen het van de ringen. Duitsland probeerde de schijn op te houden tegen rassendiscriminatie te zijn en nam de joodse Helena Mayer op in de Duitse schermploeg. Acht jaar eerder won zij al Olympisch goud in Amsterdam. Rie, Willy, Jopie, Nida, Arie en Daan zorgden voor zes gouden medailles met zwemmen, zeilen en wielrennen. Toen de Nederlandsche spelers in Amsterdam aankwamen hadden ze niet alleen zes gouden medailles bij zich maar ook zes eikenboompjes die op dat moment zo’n 50 cm hoog waren. Klein hè, maar logisch, want het is natuurlijk moeilijk om een boom van twee meter in je bagage per trein mee naar huis te nemen. En groeien dat doen ze toch. Van de 130 boompjes die wereldwijd zijn uitgedeeld is het van slechts 16 bekend waar ze nog staan. En maar liefst twee van die ‘boompjes’, de boom van de damesestafetteploeg 4 x 100 meter, en die van Nida Senff, staan in Amsterdam. Wat er met de overige vier Nederlandse eikjes gebeurd is, of ze er nog staan, gestorven of gekapt zijn, is onbekend.
De lucht is loodgrijs en er staat een stormachtige wind. Het is niet koud en het regent niet, de enige twee meteorologische pluspuntjes van deze zaterdagochtend. Het Olympisch stadion, een prachtig tijdsdocument, ligt er bijna verlaten bij. In 1928 was Amsterdam even het middelpunt van verbroedering en verzoening. Dan te bedenken dat dit monument in 1996 bijna was afgebroken! Alleen wat grazende ganzen bemerken onze aanwezigheid. We lopen verder en in de verte zie ik ze al staan. Tussen een serie acacia’s, die allemaal door de wind flink scheef ‘geduwd’ zijn, staan twee kaarsrechte eiken, de bewuste Hitlerbomen. Raar hè, maar je begrijpt nu bijna waarom de eik destijds door de nationaal-socialistische beweging werd gezien als het Germaanse symbool van kracht en standvastigheid. Kaarsrecht hebben ze door de jaren heen weer en wind getrotseerd. Door Hitler werd de laurier, hét symbool van Olympus, daarom vervangen door de eik. Aan de bomen zelf is deze geschiedkundige achtergrond niet te zien. Voor iemand die niet beter weet zijn het gewoon twee bomen in een lange rij, weliswaar andere. Tot een jaar of vijftien geleden stond er om elke boom nog een hek met de namen van de goudwinnaars van toen, hekken die bij het planten twee keer zo hoog waren als de boompjes zelf. Ik wrijf even over de grove schors en ook dit voelt niet anders. Ik probeer me voor te stellen hoe het hier geweest moet zijn op deze zaterdag 19 december 1936 toen onder enorme belangstelling deze twijgjes door de winnaars werden geplant. Veel hoogwaardigheidsbekleders waren aanwezig. Een mensenmenigte verdrong zich om toch maar iets mee te krijgen.
Enkele kilometers verderop stond de over de hele wereld bekende Anne Frankboom. Met alle mogelijke hulpmiddelen is het niet gelukt om hem ‘overeind’ te houden maar hij was met zijn 150 lentes helemaal op. Van de Hitlerbomen, de keerzijde van de medaille, heeft nog bijna niemand gehoord. Zij zullen zeker ouder worden dan de Anne Frankboom want een eik kan wel een leeftijd van 400, vaak zelfs 500 jaar halen en deze twee bomen staan er goed bij. Op hun potje stond destijds ‘Groei ter ere van de overwinning’. Groeien, dat hebben ze tot nu toe zeker gedaan. En als de mens ze met rust laat zal dat hun persoonlijke overwinning zijn.
   
1. 2. 3. 4.
1. Nida Senff ontving niet alleen een gouden medaille maar ook een eikenboompje. (foto: internet)
2. De linker pijl wijst de boom van Nida Senff aan, de rechter die geplant is ter gelegenheid van de overwinning van de damesestafetteploeg (Rie Mastenbroek, Willy den Ouden, Jopie Selbach en Tini Wagner)
3. De bomen staan tegenover de koninklijke ingang van het Olympisch stadion.
4. Het voelt niet anders, maar gevoelsmatig is het dat wel.
Van een van mijn trouwe lezers ontving ik onderstaande reactie:
Beste Rob
Wat zeggen ze wel eens van toeval? Ik had nog nooit gehoord over de eikenboompjes, tot zondag. Gisteren ben ik begonnen in het nieuwe boek van Marente de Moor, de Nederlandse maagd, en wat lees ik op blz. 31? Juist ja, het eikenboompje. Dit kan ik je niet onthouden, ik sluit de pagina als PDF bij.
Vriendelijke groet, Ronald
Als enig kind was ik het idool van mijn vader, maar míjn idool was Helene Mayer. Jarenlang droomde ik ervan tegen haar te schermen. Op het olympisch podium in Berlijn had 'het goedgebouwde meisje uit het Rijnland' erbij gestaan als een standbeeld, plechtig in haar hoog gesloten schermvest en witte flanellen broek, de swastika als een broche onder haar linkerschouder en haar rechterarm naar voren uitgestrekt. Een trede hoger stond een Hongaarse, met de gouden medaille en een kleine eik in een pot. Dat ze met zilver genoegen moest nemen, kon Mayer niet veel schelen, maar dat boompje, daar schijnt ze om gehuild te hebben. Ze had graag zo’n aandenken van Duitse bodem mee willen nemen naar haar nieuwe thuis. Amerika.
VOORGAANDE VOLGENDE
|
