6 december 2009

Onbegrijpelijk

 

Afgelopen dinsdagavond. De voorspelling was dat de temperatuur iets onder nul zou zakken. De hoogste tijd dus, om de laatste niet vorstbestendige planten naar binnen te halen. Ik wist ze gelukkig in het donker goed te vinden mede omdat het volle maan was.

 

Een vreemd geluid trok plotseling mijn aandacht. Ik dacht eerst een man te paard op het dak te zien maar trompetterende klanken deden me verder omhoog kijken. Hoog in de lucht zag ik ze weer, een grote groep kraanvogels. Als donkere silhouetten vlogen ze in V-formatie bijna voor de maan langs. Gevolgd door een tweede V, luid communicerend met elkaar. Wat zouden ze naar elkaar schreeuwen? Een prachtig gezicht zoals ze langzaam voorbij schoven zoals ze dat waarschijnlijk al duizenden jaren doen. Onverstoorbaar. ’s Middags had ik ook al zo’n vlucht over zien trekken, onderweg naar het zonnige zuiden. Ze vliegen altijd in een lange lijn of in V-vorm om energie te sparen. Ze vliegen als het ware in elkaars kielzog. Ze vliegen dag en nacht met een gemiddelde snelheid van zo’n 70 km per uur, meestal tussen 200 meter en 1 km hoogte. Van thermiek hebben ze nog nooit gehoord. Alles gaat op eigen kracht.

 

Niet zo heel lang geleden kwam de kraanvogel in heel Europa voor. Hij broedt in moerassen en moerassige bossen. Maar veel van deze gebieden zijn ontgonnen en met het verdwijnen van zijn broedplaatsen verdween ook de kraanvogel uit Nederland. Hij komt nu alleen nog voor in de Scandinavische landen en in het noorden van Rusland tot aan Siberië toe. Rond deze tijd trekken ze van hun broedgebieden naar hun winterverblijven. Deze liggen gedeeltelijk in het Middellandse Zeegebied, maar vooral in Afrika, tot in Soedan. Het oosten van ons land, dus ook het zuiden van Limburg, ligt op hun reisroute, zodat we ze, ook al zijn ze niet meer van ‘ons’, toch nog even kunnen zien.

 

Kraanvogels vliegen niet non-stop naar hun winterresidentie. Er zijn verschillende rustplaatsen waaronder het Lac du Der (Champagne/ Haut-Marne) in Frankrijk. Dit is een relatief nieuw stuwmeer. Om Parijs droog te houden bij hoge waterstanden van de Marne, die vlak voor Parijs in de Seine uitmondt, werd in 1974 een vallei onder water gezet waarbij drie dorpjes (Chantecoq, Nuisement-aux-Bois en Champaubert-aus-Bois) onder water verdwenen. De kraanvogels rusten hier enkele dagen uit voordat ze verder vliegen.

 

De vogeltrek blijft boeiend en vaak ongelooflijk. De kraanvogels houden tussentijds rustpauzes. Er zijn echter ook vogels die zonder pauze enorme afstanden afleggen. Dankzij moderne GPS-systemen kunnen beweging en plaatsbepaling exact in de gaten gehouden worden. Het GFN (Global Flyway Network) houdt zich hiermee bezig.

Medewerkers van het GFN voorzagen negen Zuidzeewulpen en vijf rosse grutto’s van een satellietzender. De veertien vogels vlogen van hun broedgebieden in Alaska naar eilanden in de Stille Oceaan om daar te overwinteren. De non-stop vliegafstanden varieerden van 6955 kilometer (in 5,5 dagen) tot maar liefst 10800 kilometer (in 9,6 dagen). Dat is Maastricht-Marseille vice versa, in vogelvlucht om het maar bij vogels te houden, en dat vijf keer achter elkaar! En ook nog eens zonder te pauzeren! Ongelooflijk! Hoe een oude bisschop zich al eeuwen te paard over daken verplaatst heb ik nooit begrepen, maar hoe vogels het klaarspelen om in bijna tien dagen meer dan 10.000 kilometer zonder pauze af te leggen is misschien nog onbegrijpelijker.

 

     

Van links naar rechts: Kraanvogels, Zuidzeewulp en Rosse Grutto (Foto's: Internet)

 

Niet alle vogels hebben een heerlijk vrij leventje zoals de vogels hierboven. De ganzen die gefokt worden voor het dons voor o.a. onze dekbedden hebben minder geluk. In het Varaprogramma Vroege Vogels werd een documentaire uitgezonden over deze werkwijze. In een woord schandalig! Er is inmiddels een handtekeningactie op gang gekomen. Wil je de documentaire zien en ook je stem laten horen tegen dit vreselijke dierenleed, klik hier.

 

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE