Pompoenentijd
Op de laatste markten en fairs van het jaar word je er mee overdonderd: een enorm breed aanbod van allerhande sierkalebassen waarvan de Turkse muts misschien wel de bekendste is. Tot deze Cucurbita-familie hoort ook de pompoen en wat het grote voordeel hiervan is, is 
dat er heel veel pompoenen, in tegenstelling tot de kalebassen, ook nog eens eetbaar zijn. Het is nu de tijd van pompoenen. Er zijn allerhande culinaire toepassingen maar het meest bekend is misschien wel de soep. We hadden gisteravond vrienden op bezoek en Lily bereidde een heerlijk herfstmaal dat begon met deze verrukkelijke pompoensoep. Heel voorzichtig werd ’s middags de pompoen helemaal uitgehold. Voorzichtig, want een pompoen is ook nog ergens anders voor te gebruiken…...
Vandaag gedenken we onze overleden familieleden: Allerzielen. Eigenlijk is dat pas komende woensdag, 2 november, maar in Nederland is dit geen kerkelijke vrije dag meer. Allerzielen stamt al uit de tiende eeuw maar kreeg deze naam pas in de dertiende eeuw. Het kan heel goed zijn dat het de christianisering van een veel ouder Keltisch feest, Samhain, is. In de Keltische kalender was 31 oktober oudejaarsnacht. Op 1 november vierden ze nieuwjaar. De Kelten geloofden erin dat op die oudjaarsdag de geesten van de overledenen van dat jaar terug zouden komen om te proberen het lichaam van een levende te bemachtigen voor het komende jaar. De rooms-katholieke kerk heeft deze ‘heidense’ achtergrond een beetje aangepast en het omgedoopt tot Allerzielen, de dag waarop we even stilstaan en denken aan onze overledenen. Bij de Kelten was deze oudejaarsdag een soort rustdag; de oogst was binnen, alle voorbereidingen voor het volgende jaar waren gedaan, dus de hoogste tijd voor een vrije dag. Dit Samhain is de voorloper van het veel bekendere Halloween. Het woord Halloween is afgeleid van All Hallows Eve, allerheiligenavond, de avond voor Allerheiligen, 1 november.
Halloween was van oorsprong een Iers feest en werd door Ierse immigranten die na de Grote Hongersnood naar Amerika vluchtten in hun nieuwe thuisland verder gevierd. Door het vieren van eigen feesten en gebruiken werd het gemis van hun vaderland verzacht. Ook door Amerikanen met een andere oorsprong werd dit feest uiteindelijk overgenomen. Tot medio jaren tachtig van de vorige eeuw was het bij ons nagenoeg onbekend. Langzaamaan is het de oceaan en de Noordzee overgestoken en het geniet op dit moment meer bekendheid dan Allerheiligen en Allerzielen. De commercie zal zeker voor een groot deel hieraan schuld zijn. Er wordt gezegd dat de doden in die nacht rondwaren op zoek naar een nog levend lichaam en dit maakt het natuurlijk extra spannend. Kinderen maken hier dankbaar gebruik van door het maken van een trick-or-treat-tocht waarbij ze verkleed als skelet of in een andere enge vermomming langs de deuren gaan. Ze proberen na het aanbellen de mensen te laten schrikken of bang te maken. Door de kinderen wat lekkers te geven hopen ze dat deze ‘doden’ aan hun deur voorbij gaan. Veel mensen halen voor deze gelegenheid zelfs wat extra snoep in huis waaruit de kinderen kunnen kiezen voor ze hun tocht voortzetten.
Wat je ook vaak tijdens Halloween ziet, en er eigenlijk een beetje onlosmakelijk mee is verbonden is de uitgeholde en van ogen, neus en mond voorziene pompoen, de jack-o-lantern. Daarom moest onze pompoen voorzichtig worden uitgehold omdat hier ook een lantaarn van gemaakt gaat worden.
De oorsprong hiervan gaat ver terug. Ierland, lang geleden. Jack
, smid in een klein dorpje, nam het allemaal niet zo nauw en leefde een losbandig leven. Toen hij op een avond vanuit de herberg naar huis wandelde kwam hij de duivel tegen. Deze wilde hem meenemen naar de hel maar dat zag Jack toch niet zo zitten en dus zette hij het op een lopen. Dat hij niet van de duivel kon winnen had hij al gauw in de gaten en daarom lokte hij hem met een list in een boom. Snel kraste hij een kruisteken in de bast waardoor de duivel de boom niet meer uit kon. Pas nadat de duivel hem had beloofd dat hij nooit naar de hel zou hoeven haalde de smid het kruisteken weg. Toen de dorpssmid jaren later stierf werd hij door Petrus aan de hemelpoort weggestuurd vanwege alle slechte dingen die hij zijn hele leven lang had uitgespookt. Maar de duivel liet hem ook niet binnen want beloofd is beloofd. Sindsdien doolt Jack ergens rond op aarde. De duivel gooide hem wel nog een gloeiend kooltje na hetgeen Jack in de knol stopte die hij net aan het eten was. Met deze lantaarn vindt hij zijn weg in donkere nachten.
Aanvankelijk werd er een knol uitgehold en van een gezicht voorzien maar deze werd mee en mee vervangen door de pompoen omdat die veel gemakkelijker te bewerken was.
Als je ook voor Halloween nog een pompoenlantaarn wil maken gebruik dan de inhoud om er een heerlijk zoet soepje van te maken. Alvast smakelijk eten!
Pompoensoep
Ingrediënten
1 ui
Teentje knoflook
Boter
750 gram pompoenvruchtvlees
Tijm
Laurier
Crème fraîche of room
Peper en zout
Bouillonblokjes
Fruit de ui en de knoflook in de boter tot de uien zacht zijn. Voeg dan de pompoenstukken, tijm en laurier toe. Aanvullen met water, zodat alle ingredienten onder water staan. Laat de soep 30 minuten zachtjes koken op een laag vuur zodat de pompoen zacht wordt. Pureer de soep en voeg de bouillonblokjes toe. Breng de soep op smaak met zout, peper en room of crème fraîche.
De pompoen ligt klaar voor de soep, en de mais voor de kippetjes.
Dat Halloween al heel lang echt gevierd wordt blijkt uit deze oude kaarten. De rechtse kaart dateert uit 1904. (recept en afbeeldingen internet)