29 maart 2009

Oud en jong, vroeger en nu (giftige planten)

 

Afgelopen week hoorde ik bij het radionieuws dat er in Nederland nog drie mensen zijn die in de negentiende eeuw geboren zijn. Achttienhonderdergensindenegentig dus. Alle drie vrouwen trouwens. (De oudste nog levende man van Nederland is geboren op 27 maart 1902.) Ongelooflijk en een beetje onvoorstelbaar zelfs. Dat is pas echt oud. Deze oudste Nederlanders hebben heel veel zien veranderen tijdens hun leven. De opkomst van de auto. Aanleg van elektriciteit en stromend water. En wat dacht je van de wc, niet weg te denken in onze tijd. Tijdens hun jeugd was er nog geen radio, laat staan TV. Misschien waren ze wel het zoveelste kind in een groot gezin en werden ze opgevoed door hun oudere broers en zussen. Of moesten ze, als ze uit school kwamen, wel flink meehelpen in de huishouding.

 

Op mijn teller staan maar half zoveel jaren. Toch is er voor mijn gevoel ook veel veranderd. Een auto hadden wij niet. Alles ging met de fiets, te voet of met de bus. TV kwam pas toen ik elf was. Tegenwoordig hangt veel jeugd in zijn vrije tijd achter het beeldscherm maar de woorden pc en computergame waren destijds nog niet uitgevonden. Na school speelde je buiten en had je moeder geen idee waar je uithing tot je naar huis kwam om te eten. M.b., mobiel bereikbaar zoals Laurie dat altijd noemt, was je toen niet. Je werd niet met de auto naar school gebracht maar liep of fietste er zelf alleen heen. Op school zaten ook minder slimme kinderen en die kregen dezelfde lessen als iedereen. Soms deden ze een klas over, maar daar werd verder niet over gediscussieerd op ouderavonden. De meester of juf had altijd gelijk. Verder had je alle vrijheid. Van veel dingen wist je helemaal niet dat ze bestonden, en al helemaal niet van giftige planten. Giftige planten? Eet die bessen niet op. Kom daar niet aan. Duw die takjes niet in je mond want die zijn giftig! Dat heeft nooit iemand tegen mij gezegd. Giftige planten, daar had niemand van gehoord; die bestonden toen gewoon nog niet.

 

Tegenwoordig groeien kinderen veel beschermder op. We maken ons nu veel sneller ongerust en daar is natuurlijk niets mis mee. Tegen giftige planten willen we ons kind natuurlijk ook beschermen. Want er zijn er heel wat, in elke tuin. Het aantal dat enig gif bevat lijkt veel groter dan de groep niet-giftige planten. Neem bijvoorbeeld de Thuja, de jeneverbes en de Taxus, alledrie giftig in bijna alle onderdelen. Toch zien we deze coniferen in veel tuinen. Tomaten- en aardappelplanten zijn zeer giftig met uitzondering van…….. de tomaten en de aardappels zelf. Vingerhoedskruid, een geweldig mooie plant voor in de bostuin maar ook zeer geschikt voor het maken van een drankje voor de gifbeker. Liguster. Welke tuin had vroeger als afscheiding géén ligusterhaag? Toch is het met mij nooit fout gegaan, simpelweg omdat ik nooit in de verleiding gekomen ben om een gat uit onze heg te eten. Goudenregen, oleander, papaver, monnikskap, allemaal prachtige tuinplanten maar o zo giftig. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

 

Een tuin volledig ‘gifvrij’ te krijgen is bijna onmogelijk. Het is veel beter de kinderen duidelijk te maken dat ze niets in de mond moeten stoppen. Geen takjes, maar dat zullen ze waarschijnlijk sowieso niet doen, maar vooral geen bessen. Vertel ze dat de bessen die aan de struiken hangen alleen voor de vogels zijn. Anders krijgen die honger. Koop eens een bakje aalbessen, miemelen zoals ze hier in het zuiden heten, bramen of aardbeien. Als je kind ze lekker vindt ga samen naar een tuincentrum en koop daar wat struikjes en plantjes en plant ze samen. Vertel dat déze bessen speciaal voor hem of haar zijn. Dit werkt bijna altijd. Bovendien werk je zo misschien ook nog aan een nieuwe tuinier in spé? Want da’s héél belangrijk. Liefde voor alles wat groeit en bloeit kun je ze niet vroeg genoeg bijbrengen. En, jong geleerd is oud gedaan.

 

     

Vingershoedkruid, Ridderspoor, Herfstijloos, allemaal prachtig maar ó zo giftig.

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE