28 augustus 2011
Een sieraad voor op een Nederlands terras?
Het is een mooie zonnige augustusdag als we Saint-Guilhem-le-Désert binnen lopen. Het is er erg druk. Dit plaatsje, gelegen aan de Hérault, doet nog steeds heel middeleeuws aan. Het wordt gerekend tot een van de mooiste dorpjes van Frankrijk en het is nog niet zolang  geleden geplaatst op de werelderfgoedlijst van Unesco. In mijn ogen meer dan terecht. Verder heeft het een prachtig klooster dat in 804 werd gesticht door de graaf van Toulouse en Guillaume de Gellone, hertog van Aquitaine. Héél imposant.
We lopen verder en komen bij een prachtig dorpsplein dat omgeven is met gezellige huisjes. Met de strakblauwe lucht ziet het helemaal geweldig uit. Het plein wordt gedomineerd door een gigantische plataan waaronder het, zeker op zo’n hete dag als vandaag, goed toeven is. Een enorme tak is hier nog niet zolang geleden blijkbaar uitgebroken. Stalen kabels die daarna in de boom zijn aangebracht moeten voorkomen dat dit nogmaals gebeurt.
Op een gegeven moment valt mijn blik op een gedroogde ‘bloem’ die tegen een poort hangt en iets verderop hangen er zelfs vier voor één raam. Aan elke tweede deur lijkt er wel een te hangen. Het lijkt bijna net zo bij dit dorp te horen als de lavendel en de jeu de boules in de Provence. We lopen nog wat verder en komen bij een van de artiestenwinkeltjes waar deze hun kunstwerken aan de man proberen te brengen. Deze kunstenaar maakt diverse van deze bloemen uit steen, een soort gevelstenen. Ik vertel hem dat ik toch wel gefascineerd ben door deze bloemen die je op zoveel plaatsen ziet. Ze moeten toch wel een aparte betekenis hebben. “Het is een cardabelle” vertelde hij me. “Ze worden opgehangen om de ‘sorcières’, de heksen, buiten te houden”.
De schapenfokkers uit de Larzac noemden hem ‘le soleil des herbes’. Ze spijkerden deze ‘zonnen’ tegen de poorten van hun schuren en stallen. De cardabelle waakte zo over hun dieren. Men zegt dat de Cardabelle, als hij eenmaal gedroogd is, een geluksbrenger is als je hem ophangt aan de deur van je huis.
De cardabelle is een wintergroene plant, een distelsoort, en nauw verwant aan de margriet, de paardenbloem en de artisjok. Hij heeft een bladrozet dat plat op de grond ligt en een stengelloze bloem. Het geheel komt hierdoor nauwelijks boven de grond uit. Hij bloeit van juli tot september. De herders uit die streek aten het hart van de bloem. Het stekelige gedeelte werd gebruikt om er de wol van hun schapen mee te kaarden, hetgeen hun naam zou verklaren. Andere namen zijn ook nog Carline à feuilles d’acanthe (met bladeren als van de Acanthus, een motief dat we ook vaak terugzien op Griekse zuilen), chardousse, pinchinelle en baromètre du berger (barometervan de herder). Doordat de bloemblaadjes open staan met mooi weer en zich sluiten bij naderende regen was dat de ‘buienrader’ van de toenmalige herders. Vele jaren geleden hield trouwens iedereen een Cardabelle, puur en alleen maar als weersvoorspeller.
De officiële naam is Carlina acanthifolia. Carlina is waarschijnlijk afkomstig van het Italiaanse cardina, van cardo, hetgeen distel betekent. Ook wordt er wel gezegd dat deze ‘cardo’ gekruist werd met ‘carlo’, hetgeen weer afkomstig is van Karel de Grote. Een legende vertelt dat een engel verscheen aan Karel de Grote en hem de wortel van een cardabelle voorhield als een geneesmiddel tegen de pest. In hoeverre het je echt genas van de pest…. we zullen er waarschijnlijk wel nooit meer achter komen. Recente onderzoeken hebben wel aangetoond dat er etherische oliën in de cardabelle zitten die helpen tegen maagzweer en gewrichtsontstekingen.
Helaas heb ik de plant nergens in de natuur aangetroffen. Ook schijnt hij niet te koop te zijn en zwaar beschermd zelfs. Wat je je dan wel gaat afvragen is waar al die cardabelles vandaan komen die je hier aan bijna alle huizen ziet hangen. Er moeten hier heel wat heksen buiten de deur worden gehouden.
Nadat we op het pleintje wat gedronken hebben lopen we terug naar onze 2cv. We rollen het dakje weer op en rijden terug naar ons logeeradres. Als we over enkele weken weer terug zijn in Nederland wil ik hier zeker eens verder mee gaan. Wellicht is een cardabelle in pot ook wel een sieraad voor op een Nederlands terras?
Cardabelle, rose verte
Et roue dentelée
Herbe soleil au ras du sol venue
Des amours de la terre et du soleil...
Cardabelle, groene roos
En gekarteld wiel
Zonnekruid gelijk met de grond, voortgekomen
Uit de liefde tussen aarde en zon….
Max Rouquette
 
Saint-Guilhem-le-Désert
   Men zegt dat de Cardabelle een geluksbrenger is als je hem ophangt aan de deur van je huis.
VOORGAANDE VOLGENDE
|
