22 april 2012
Boom van het jaar 2012, een juiste keuze?
Tussen de buien door schijnt het zonnetje en vallen de kleine beginnende groene blaadjes van mijn platanen mooi op. In enkele weken vormen ze een gesloten bladerdek en is het weer heerlijk toeven in hun schaduw. De Platanus acerifolia. Eind 1980 plantte ik er een, wetende dat hij eigenlijk veel te groot wordt voor mijn bescheiden tuintje maar ook wetende dat ik hem in de toekomst op de ‘Franse’ manier zou behandelen: knotten. Als je zo’n reus niet van begin af aan binnen de perken houdt dan is hij na een aantal jaren veel te groot. En dat aantal jaren is niet eens zo groot. In 2002 was deze plataan boom van het jaar. Dit jaar is weer een plataan de uitverkorene. De Platanus hispanica, een kruising tussen de oosterse en de westerse plataan, de Platanus orientalis en de Platanus occidentalis. Het vreemde is dat de Platanus hispanica een synoniem is voor de Platanus acerifolia. Zo wordt dezelfde boom na tien jaar weer boom van het jaar.
De boom van het jaar is een initiatief dat al vele jaren geleden in het leven geroepen is en ervoor dient om één specifieke boom een jaar lang in het zonnetje te zetten. Met deze actie hoopt men deze boom grotere bekendheid te geven bij een breder publiek, zowel bij bedrijven en gemeentes alsook bij de particulier. Meestal zijn dat bomen waar de ‘doorsnee Nederlander’ nog nooit van gehoord heeft. Vaak zijn het dan ook bomen die voor de particulier goed toepasbaar zijn. Een mooi voorbeeld hiervan was bijvoorbeeld de boom van 2011, de schijnbeuk. Dit is een boom die misschien meer naar een heester neigt maar met wat beleid ook een prachtig transparante kleine boom geeft die ook in de wat kleinere tuin perfect toe te passen is. Zie eerdere column. Ook in 2009 viel de keuze op een bescheiden boom, de Prunus ceracifera ´Nigra´, een klein lid van de prunusfamilie met bijna zwart blad.
De plataan is eigenlijk geen boom die voor een gewoon stadstuintje geschikt is. Als je hem zijn gang laat gaan dan bereikt hij na verloop van tijd een hoogte van zo’n 20 meter en een kroondoorsnede van 18 meter! De meeste Nederlanders schieten al in de stress bij veel geringere afmetingen. Bovendien heeft zo’n bekende boom deze extra aandacht eigenlijk helemaal niet nodig en al helemaal niet tweemaal in tien jaar. Het grote gevaar bestaat nu dat hij door deze extra aandacht vaak te onpas toegepast zal gaan worden. Toch heb ik een zwak voor hem; het grote blad, de afschilferende bast, het permanente vakantiegevoel dat hij oproept zijn allemaal factoren waarom hij in mijn tuin thuishoort. Van het snoeihout maakte ik stekken waarvan er twee als dakboom in mijn achtertuintje staan.
De plataan is bijna ongevoelig voor ziektes. Luizen, met alle plakkerige gevolgen van dien, zul je nooit in hem aantreffen. Bijna ongevoelig, want vanuit Duitsland rukt de Massaria-ziekte, een nieuwe, zeer ernstige schimmelziekte op. Er is nog geen remedie gevonden tegen deze aantasting. Deze schimmel, de Splanchnomena platani veroorzaakt houtrot en is zo agressief dat gezonde dikke takken binnen enkele maanden spontaan af kunnen breken. Dit fenomeen komt vooral voor bij grote volwassen bomen. Wat het opsporen extra moeilijk maakt is dat de aantasting aan de takbovenzijde begint en dus vanaf de grond niet waarneembaar is. In juni 2007 is in Nederland, in Sittard, de eerste aantasting waargenomen. Er zijn inmiddels al honderden gevallen bekend.
Al jaren zorgt de bloedingsziekte voor grote problemen bij onze kastanjes die momenteel met honderden tegelijk worden gekapt. Vorig jaar al werden in Sittard alle kastanjes in de Kastanjelaan gekapt nadat kort na elkaar twee bomen spontaan omvielen en in Maastricht is men bezig met het kappen van ruim 380 aangetaste kastanjes. Triest nieuws allemaal. Of de boom van 2012, de plataan, uiteindelijk zijn voorbeeld gaat volgen?
Met dit onopgeloste probleem rest de vraag, was dit een juiste keuze?
 
Zeer indrukwekkend, de plataan op het plein van Saint Guilhem-Le-Desert. Maar ook de kroon van onze ‘eigen’ plataan van Terworm mag er zijn.(Rechts)
VOORGAANDE VOLGENDE
.
|
