21 februari 2016
Toch nog een gaatje ergens?
Voor vandaag wordt natte sneeuw voorspeld. Temperatuur net iets onder nul. Niet echt koud voor de tijd van het jaar. De gemiddelde temperatuur voor februari is min vijf graden Celsius….. in Sint Petersburg. Vandaag, precies tweehonderd jaar geleden, een woensdag, sneeuw en kou. Onze toenmalige  kroonprins Willem II trad er in het huwelijk met Anna, de dochter van de tot kort daarvoor rijkste en machtigste man ter wereld, tsaar Paul I. Eerder werden drie huwelijkskandidaten afgewezen waaronder zelfs Napoleon. Begrijpelijk, want Anna was toen pas veertien jaar oud. Een aantal jaren later had haar broer Alexander, inmiddels tsaar, goede connecties met Willem I en na wat over en weer te hebben ‘gemaild’ vond Alexander de Nederlandse kroonprins een goede partij voor Anna. Maar ze hadden elkaar nog nooit gezien. Tsaar Peter de Grote bepaalde ooit dat een Romanov nooit in het huwelijksbootje mocht stappen zonder dat men elkaar van tevoren had ontmoet. Willem II reisde daarom, nieuwsgierig naar zijn ‘date’, samen met zijn vader naar Sint Petersburg waar hij op 20 december 1815, na een reis van bijna een maand, aankwam. Het klikte. Een huwelijksaanzoek volgde en op 21 februari 1816 was de grote dag. Het huwelijk werd voltrokken in de Witte Zaal van het Winterpaleis in Sint Petersburg. Het feest duurde elf dagen!
Ze bleven nog een half jaar in Rusland. Terug in de lage landen verbleven ze deels in het huidige Academiënpaleis in Brussel, deels in Den Haag, in Paleis Kneuterdijk dat voor het jonge paar was aangekocht. Ze waren ook vaak op Paleis Soestdijk dat Willem II als nationaal cadeau gekregen had voor zijn aandeel in de Slag bij Waterloo. Dat er een boom, de Anna Paulownaboom, naar haar genoemd zou gaan worden wist ze toen nog niet.
De herkomst van de Anna Paulownaboom is China. Er zijn daar zeven soorten die in het wild voorkomen. In de negentiende eeuw nam Philippe von Siebold een Paulownia tomentosa mee naar het hof van de koning in Brussel. Om beurten verbleef Philippe in Brussel en op Soestdijk, want Nederland en België waren toen nog één land. Toen de Belgische opstand uitbrak (1830) besloot von Siebold zijn planten, waaronder de Paulownia, eigenhandig in veiligheid te brengen en bracht ze naar Leiden.
 Na al eeuwenlang te zijn gekweekt kreeg hij eindelijk, medio negentiende eeuw, na een wetenschappelijke beschouwing, een nieuwe geslachtsnaam. Hij wordt genoemd naar de Nederlandse koningin van dat moment, Anna Paulowna, (Paulowna betekent trouwens ‘dochter van Paul’), de Paulownia tomentosa.
De boom lijkt veel op de trompetboom, de Catalpa. Toch zijn er verschillen. De bladeren van de Catalpa zijn groot, maar die van de Paulownia zijn nog veel groter. Bovendien staan de bladeren van de Catalpa kransstandig, in kransen van drie terwijl die van de Paulownia kruisgewijs tegenoverstaand zijn Het duidelijkste verschil zie je bij de bloeiwijzen en de zaden. De Catalpa bloeit pas in juli als de boom vol in blad zit, met roomwitte bloemen. Hij vormt daarna lange dunne peulen. De Paulownia bloeit in april/mei nog voor het blad verschijnt, met lilablauwe bloemen. In de loop van de zomer vormen zich lichtbruine eivormige vruchten die aan de onderzijde een punt hebben.
Wist je dat
- het in China een oud gebruik was dat als er een dochter werd geboren er een Paulownia werd geplant. Wanneer ze trouwde werd de boom gekapt en werd van het hout snijwerk gemaakt voor de bruidsschat.
- het hout op eikenhout lijkt maar veel lichter is van gewicht en van kleur.
- het wordt gebruikt in de vioolbouw, om klompen van te maken maar ook dat het in de meubelindustrie een rol speelt. Het tevens een geliefde houtsoort is voor parket.
- er wordt gezegd dat een aftreksel van de bladeren voorkomt dat je huid gaat rimpelen en je haar grijs wordt maar welke stof dit precies doet onbekend is.
- doordat hun bloemen lijken op vingerhoedskruid ze in Engeland Foxglove tree worden genoemd
- het zaad in de negentiende eeuw door Chinese porseleinhandelaren werd gebruikt om hun porselein tegen breuk te beschermen. Piepschuim bestond toen nog niet. Dat onderweg wel eens wat verpakkingen open braken en het zaad uit de trein waaide met als gevolg dat langs de Amerikaanse spoorlijnen talloze Paulownia’s kiemden.
- het vooral in het zuiden van de Verenigde Staten een beruchte invasieve plant op braakliggende terreinen is en dat ze explosief groeien.
- zaailingen in hun eerste jaar al een hoogte kunnen bereiken van drie meter.
Tweehonderd jaar geleden vandaag, het grote feest. Eigenlijk zou je vandaag, of binnen een paar dagen een herdenkingsboom, een Anna Paulownaboom moeten planten. Ik weet niet of ik de ruimte ervoor heb maar het zou wel leuk zijn. Ik denk, dat ik toch eens ga kijken. Misschien is er toch nog een gaatje ergens?
Bloemen Paulownia Bloemen Catalpa Zaden Paulownia (boven) en Catalpa
  
Afbeelding Anna Paulowna - enige foto ooit gemaakt - 1855 (internet)
Afbeelding Witte Zaal Winterpaleis (huidige hermitage) - Luigi Permazzi 1865 (internet)
VOORGAANDE VOLGENDE
|
