21 augustus 2016
De Zonnebloemen
Op een koude februaridag in 1888 stapte hij uit de trein in Arles. Afgereisd naar het uiterste zuiden omdat deze streek bekend staat om het speciale licht dat de Provence zo geliefd maakt bij schilders. Sneeuw en ijs, dat is wat hij er aanvankelijk aantrof. Toch ging hij meteen aan de slag. In de twee jaren  dat Vincent er verbleef maakte hij honderden schilderijen en tekeningen. Hij had grootse plannen waaronder het opzetten van een kunstenaarscollectief; samenwerken met andere artiesten, dat was zijn grootste wens. Paul Gaugin was de enige die hij wist over te halen naar Arles te komen.
Hij schilderde van alles; dorpsgezichten, portretten, dingen uit het gewone leven. De zonnebloemen van hem kennen we allemaal.
Ook nu bloeien de zonnebloemen er volop, nu we met onze eend door de Provence rijden. Het blijft een mooie combinatie, het felle geel tegen een diepblauwe lucht. Ze staan symbool voor vruchtbaarheid, vertrouwen, zelfrespect, levenslust, bewondering, kracht en loyaliteit. Wat ook wonderlijk is dat de bloemen in jong stadium met de zon meedraaien, ze ‘volgen’ de zon, een verschijnsel dat heliotropisme wordt genoemd. Hierdoor werd de zonnebloem gebruikt als metafoor voor de minnaar die zijn geliefde overal volgt. Kreeg je vroeger een bos zonnebloemen dan wist je wat de gever ermee bedoelde. Rond 1700 werd het ook uitgelegd als de gelovige die God zoekt, terwijl men tegenwoordig ook wel zegt dat een bos zonnebloemen hooghartigheid symboliseert. Ikzelf denk er helemaal niets bij. Ik vind het gewoon prachtige bloemen.
 Eigenlijk horen ze in elke tuin. Er zijn hoge en lage soorten, dubbele en enkele, vaste en eenjarige soorten, en hun kleuren variëren van geel tot roodbruin, dus voor ieder wat wils. De eenjarige zonnebloem is ruw behaard en heeft heel grote bladeren. Als de groeitop niet beschadigt groeit hij onvertakt door en kan hij een hoogte van vier meter gemakkelijk halen. De bloemen zijn wel 15 tot 20 cm in doorsnede. De bloeitijd van deze bloemen is van juli tot eind augustus. Ze zorgen voor de zon in je tuin, ook als die niet schijnt. Zet ze op een zonnige plaats, hou het onkruid erbij weg en geef ze water als dat nodig is, zeker als je ze zo groot mogelijk wilt krijgen. Zonnebloemen trekken vlinders aan en in de winter zijn de pitten een lekkernij voor vogels. Ze zijn gemakkelijk zelf te zaaien. Je doet dat vrij ondiep, 1 à 2 cm en op een onderlinge afstand van 40 cm. Eventueel binnen voorzaaien kan vanaf begin april, maar is absoluut niet noodzakelijk. Ik herinner me dat wij ze vroeger uit het kippenvoer haalden en dat iedereen er enkele zaaide. Ze werden zo goed mogelijk verzorgd en eventueel aangebonden. Een zonnebloem neigt tot omvallen als hij wat groter wordt. Degene die uiteindelijk de grootste plant had was voor dat jaar de winnaar.
Wist je trouwens dat er een dag is uitgeroepen tot dag van de zonnebloem? In 2008 werd dit initiatief bedacht door de Engelsman Richard Reynolds . Hij vond dat de wereld wel wat meer kleur en liefde kon gebruiken en welke bloem is hiervoor meer geschikt dat de zonnebloem? De Internationale Zonnebloemdag wordt gehouden op 1 mei. Overal ter wereld worden er op ongebruikte stukjes grond zonnebloemen gezaaid.
Onlangs waren we zelf in Arles. Het voelt toch apart om door dezelfde straten te lopen als Vincent destijds, om de plekken te zien die hij vereeuwigde op doek. Vincent werd, op twee dagen na, precies honderd jaar voor mij geboren, ook dat voelt apart. Hij heeft hier maar twee jaar gewoond en in zijn ‘gezonde’ periodes schilderde hij heel veel. Daardoor voel je overal zijn aanwezigheid. Zijn ‘Café, le soir’, de ‘Pont de Langlois’ en ‘de tuin van La Maison de la santé’, waar hij een tijd opgenomen is geweest, we kennen ze allemaal. Op deze plekken, waar ik nu sta, stond hij ooit. Hij achter zijn ezel, ik achter mijn camera. Van Gogh schilderde bijna alles op locatie.
 
 
 
 .jpg)
 
Gaugin had in Parijs al laten blijken dat hij zeer gecharmeerd was van een eerder ‘zonnebloemschilderij’. Om zijn woning wat op te fleuren, en dan met name de studio voor het geval hij zou komen, wilde Vincent twaalf schilderijen met zonnebloemen in alle stadia van hun bloei schilderen en er ophangen. ‘Nu dat ik hoop samen met Gaugin in een eigen studio te wonen, wil ik decoraties voor de studio maken. Alleen maar grote bloemen.’ Het zijn er uiteindelijk vijf geworden. Van Gogh verkocht tijdens zijn leven slechts één schilderij: de rode wijngaard, voor 400 frank op de expositie van de Brusselse Les XX in 1890. Pas na zijn dood werd zijn werk echt gewaardeerd en dat een van zijn zonnebloemen op een veiling een bedrag van meer dan veertig miljoen dollar op zou brengen had hij uiteraard nooit kunnen vermoeden.
  
VOORGAANDE VOLGENDE
|
