20 november 2011

20 november 2011

Vogelvrij

Een zaterdagmiddag, ergens in de sixties, achter in onze tuin. Mijn broer en ik. Ieder met zijn windbuks. Ik had al mijn Arendsoogboeken met hem geruild voor een eigen buks. Op een meter of vijftien afstand, in de eendenren, stond een grote wilg en geduldig  wachtten we tot er een nietsvermoedend musje, meestal zelfs meer, want een mus is een gezelschapsvogel, landde in de boom. Voor heel wat mussen was het de laatste keer dat ze neerstreken in deze boom. Een schot weerklonk en alle mussen, met uitzondering van één, vlogen weg. Net als mijn idool Arendsoog miste ik zelden. Onze kater Pink herkende het geluid en zat al klaar voor de warme hap.

Als ik nu, vele jaren later, terugkijk en hierover nadenk, gruwel ik. Hoe kan ik zoiets ooit gedaan hebben. We joegen alleen maar op mussen. Nooit een duif, nooit een merel, nooit een mees, alleen maar musjes, nota bene de vogel met het hoogste ‘knuffelgehalte’. De mus was toen nog ‘vogelvrij’.   

Het klinkt wel mooi, vogelvrij. ‘Free as a bird’, zongen de Beatles. Maar het is minder leuk dan het klinkt. De uitdrukking ‘vogelvrij verklaard worden’ vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen. Het betekende dat iemand buiten de wet geplaatst werd en die men daarom ongehinderd mocht doden, net als een vogel in de lucht, of in mijn geval, in onze boom.

Als het aan de overheid ligt worden er in de toekomst weer heel wat dieren en planten vogelvrij verklaard, gaan er heel wat ‘slachtoffers’ vallen. Er is namelijk een nieuwe natuurwet in de maak die beter aansluit op de Europese regelgeving maar aanzienlijk slechter uitpakt voor onze natuur. Deze nieuwe wet, de Wet Natuur, moet drie bestaande wetten vervangen: de Flora en- faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Boswet. De bestaande wetgeving is gebaseerd op de nationale natuurbescherming maar door de ‘Europese’ aanpassingen erg ingewikkeld en onduidelijk geworden. De nieuwe wet geeft ook meer mogelijkheden om de ecologie met de economie te verbinden, lees ik op de officiële site. “De schaduwwerking van de natuurgebieden op andere activiteiten in het landelijke gebied met name landbouw moet afgelopen zijn”, aldus Henk Bleker, staatssecretaris Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.  Wat daar precies mee bedoeld wordt kun je wel raden. Ook nu lijkt het economisch belang weer te winnen. Ook nu lijkt geld weer de hoofdrol te spelen. Het heeft er alle schijn van dat de nieuwe wet zich alleen houdt aan de minimale Europese eisen en alle nationale ambities los laat.

Wat houdt deze nieuwe ‘Wet natuur’ nu precies in? In het kort dit:

- Een zestigtal natuurgebieden, de zogenaamde Beschermde natuurgebieden, samen goed voor zo’n 100.000 hectare geplande natuur wordt gewoon geschrapt. De Natura 2000 gebieden, een Europees ecologisch netwerk van beschermde natuurgebieden waarmee men in 1990 begon, worden straks minder goed beschermd dan op dit moment gebeurt. Stilte, donkerte en ongereptheid in deze gebieden worden niet meer gegarandeerd. Windmolens of hoge bebouwing aan de rand van een natuurgebied, dat gaat straks allemaal wat gemakkelijker.

- Veel bedreigde diersoorten en planten staan op een zogenaamde rode lijst. Ze zijn beschermd en op het plukken van zo’n plant of het doden van een beschermd dier staan hoge boetes. De boete voor het plukken van maretak uit een boom bij voorbeeld kan tot een boete van meer dan 600 euro leiden. En wie herinnert zich niet het schietincident een aantal jaren geleden, waarbij een mus bij de voorbereiding van Domino Day werd doodgeschoten. De schutter kreeg een boete van 200 euro. Veel verdwijnt van deze lijst, althans wordt niet meer bij wet beschermd. Onder andere de das, de boommarter, de zeehond, diverse vlinders, reptielen en amfibieën, waaronder de vuursalamander, horen hiertoe. Diverse orchideeën worden niet meer beschermd.

- Het aantal bejaagbare soorten wordt uitgebreid. In het jachtseizoen kan er dan naar hartenlust op haas, konijn, wild zwijn, ree, damhert, edelhert, fazant, houtduif, grauwe gans, smient en kolgans worden geschoten. Plezierjacht noemen ze dat. En als je dan bedenkt dat meer dan de helft van alle Europese kolganzen en smienten in Nederland overwintert. Nu nog beschermd, straks vogelvrij.

De nieuwe natuurwet doet geen goed aan de natuur, dat is duidelijk.

Ik ben een paar weken geleden begonnen met het bijvoeren van de vogels en ze lijken het al meteen in de gaten te hebben. Het is een drukte van belang. Zelfs het winterkoninkje snoept uit de pindakaaspot, hoewel pindakaas normaal niet op zijn menukaart staat. Mussen heb ik nog niet gezien. Het musje was onbeschermd. Wat ik destijds heb gedaan, mijn ‘plezierjacht’, daar ben ik zeker niet trots op. Ik hoop dat dit niet in hun collectief geheugen staat en dat ook zij weer gauw besluiten massaal naar mijn te tuin komen. 

       
Vogelvrij. Als de nieuwe natuurwet erdoor komt mag ook op deze dieren vrij worden gejaagd. Van links naar rechts: damhert, edelhert, wild zwijn, smient, kolgans (afbeeldingen internet)
Foto rechts boven: Pink (foto: Jos)

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE