13 juni 2010

Hex, Heks

Een vriendelijke verkeersregelaar leidt ons de boomgaard in, en we parkeren de auto onder een van de tientallen oude kerselaars. We zijn duidelijk niet de eersten; rijen auto’s staan er al geparkeerd. In Nederland betaal je al gauw enkele euro’s voor deze ‘service’, maar hier in België niet. Je kunt je beurs nog even dicht laten hetgeen later op de dag steeds moeilijker wordt.

 

De dag begon grijs en met niet voorspelde regen. Toen het wat droger werd zijn Tess en ik toch vertrokken naar kasteel Hex, prachtig gelegen in de Belgische Haspengouw, een licht glooiend gebied dat bekend staat om zijn fruit. Twee weekenden per jaar wordt er het Festival of rare plants, roses & kitchen gardens gehouden en zijn de tuinen en het park voor het publiek toegankelijk. Ook als je niet zo’n liefhebber bent van plantenmarkten is het al meer dan de moeite waard om eens een wandeling te maken door de tuinen en het park.

 

Het kasteel werd gebouwd in 1770 door de in Duitsland geboren graaf Franz Karl von Velbruck. Hij was de eerste minister van de Luikse prins-bisschop en bracht het in 1772 zelf tot prins-bisschop. Hij was een groot voorstander van kosteloos onderwijs. Als natuurliefhebber had hij deze plaats uitgezocht om er zijn kasteel te bouwen. Franciscus Karel de Velbrück, want zo noemde hij zich na zijn vertrek uit Duitsland, overleed op het landgoed in 1784. Het kasteel ging over naar de familie. Eerst de Marchant d’Asembourg, later naar de familie d’Ursel, in wier bezit het nog steeds is.

 

Het kasteel zelf wordt omgeven door rechtlijnige tuinen. Strakke hagen met daarbinnen een keur aan planten. Wereldberoemd is de unieke verzameling rozen met als hoogtepunt de collectie oude en wilde rozen. Een deel hiervan bestaat nog uit de originele 18deeeuwse, uit China geïmporteerde struiken. Voor de ‘herontdekking’ kende men deze soorten alleen nog maar van prenten en schilderijen. Door de liefhebbende verzorging en het plezier in tuinieren van wijlen gravin Michel d’Ursel is deze uitgebreide collectie uniek en goed bewaard gebleven.

 

Door de tuin aan de zijkant dalen we via een trappentorentje af naar een lager gelegen stuk. Deze tuin ligt pal op het zuiden. Fruitbomen, heel veel bloemen en nog veel meer groenten vullen deze enorme lap van 2 hectaren, die wordt onderhouden door een leger van vrijwilligers. In vroeger tijden zal dat een leger aan tuinmannen geweest zijn die zich met spitten zaaien, verspenen, uitplanten, wieden, plukken en oogsten bezig hielden. Alles staat keurig gerangschikt in rijen en vakken. Beschut tegen de hoge muur staat een keur aan stokoude leifruitbomen. Een klein stuk van de groentetuin is helemaal ommuurd. Wellicht dat dit de plaats was waar citrusvruchten werden gekweekt. Tegen de muur die gericht is op het zuiden staat een oude druivenkas die onderdak biedt aan een aantal vijgenstruiken. En alles, werkelijk alles is gelardeerd met rozen. Rozen die de lucht vervullen met een adembenemende geur. Weer vraag ik me dan af waarom we geur niet vaker laten meespelen in onze plantenkeuze.

 

Het geheel van het kasteel en de formele tuinen wordt nog eens omgeven door een landschapstuin. Prachtige vergezichten tussen eeuwenoude bomen en bosranden door, glooiende hellingen, grazend vee. Alles ziet er heel natuurlijk uit. Toch is dit stukje ‘natuur’ ontworpen en aangelegd door mensenhanden. In het midden van de 19de eeuw ontstond deze landschapstuin van maar liefst 60 ha op de tekentafel van Louis Fuchs. Hij heeft zich duidelijk laten inspireren door de beroemde Engelse landschapsarchitect Capability Brown, die in Engeland menig Franse tuin heeft ‘verengelst’.

 

Als laatste op deze gezellige middag met zijn tweetjes, lopen we nog een keer tussen een aantal stands door en koop ik op de valreep nog een ‘Haytor White’, een dubbele, heerlijk geurende witte anjer. Een anjer van vroeger thuis. Puur nostalgie.

 

Een impressie

 

       

     

     

     

Van rucola, rozen en rozemarijn,(Hex revisited) voor wie er nog niet genoeg van heeft

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE